Անտվերպենի ֆոնդային բորսան հայտնվել է 1460-ականներին, երբ քաղաքը դեռ գտնվում էր իսպանական Նիդեռլանդների տարածքում։ Սկզբում այն պարզապես հրապարակ էր, շրջապատված վաճառականների խանութներով։ 1531 թվականին ֆոնդային բորսայի համար կառուցվեց հատուկ շենք, ինչը նախադեպային դեպք էր, քանի որ մինչ այդ երբևէ առանձին շենք չէր կառուցվել բացառապես բորսայական առևտրի համար։ Մինչ այդ, միջնադարյան գործարարները ստիպված էին գործարքներ կնքել փողոցում՝ բախվելով եղանակային պայմանների ու տեղակայման անհարմարությունների։
Շենքի ճակատին փորագրված էր հետևյալ արտահայտությունը. «Բոլոր երկրների և բարբառների վաճառականների համար»։ Այս մակագրությունը պատահական չէր, քանի որ Անտվերպենի ֆոնդային բորսան դարձել էր միջազգային առևտրի կենտրոն՝ գրավելով վաճառականների տարբեր երկրներից, մասնավորապես՝ Իտալիայից, Պորտուգալիայից և Իսպանիայից։ Հետագայում Անտվերպենի օրինակով ստեղծվեցին Լիոնի (1545) և Լոնդոնի (1566) ֆոնդային բորսաները, ինչպես նաև այլ առևտրային կենտրոններ, որոնք հիմնականում զբաղվում էին ապրանքային և բորսայական մուրհակների առևտրով։
Անտվերպենը՝ Եվրոպայի առաջատար առևտրային կենտրոն
16-րդ դարի կեսերին Անտվերպենը հասավ իր առևտրային հզորության գագաթնակետին, ինչը պայմանավորված էր երկու կարևոր տնտեսական գործընթացներով.
Թանկարժեք մետաղների ներհոսքը – Իսպանիայի և Պորտուգալիայի ամերիկյան ու աֆրիկյան գաղութներից դեպի Եվրոպա հսկայական քանակությամբ արծաթ ու ոսկի էր բերվում, ինչը հանգեցրել էր այդ մետաղների արժեքի անկմանը։ Եվրոպայից դուրս, սակայն, այդ փոփոխությունը չէր զգացվում։ Դրա արդյունքում եվրոպացի վաճառականները սկսեցին մեծ շահույթ ստանալ՝ Ասիայում արծաթ ու ոսկի վաճառելով, իսկ Անտվերպենի ֆոնդային բորսայում՝ ապրանքներ ձեռք բերելով։
Արդյունաբերական բումը Հյուսիսային Եվրոպայում – Իսպանացիներն ու պորտուգալացիները մեծ քանակությամբ նավաշինական նյութեր էին գնում, ինչպիսիք էին խեժը և փայտանյութը, իսկ ամերիկյան արշավախմբերի համար պահանջվում էին արդյունաբերական ապրանքներ՝ Հոլանդիայից, Անգլիայից և Գերմանիայից (օրինակ՝ կտավներ, գործվածքներ, տեխնիկա): Պիրենեյան թերակղզուց եկած մեծածավալ պահանջարկը նպաստեց Հյուսիսային Եվրոպայի արդյունաբերական զարգացմանը, որն իր հերթին խթանեց ֆոնդային բորսայի աճը։
Նորարարությունները Անտվերպենի ֆոնդային բորսայում|
Անտվերպենի վաճառականները կիրառեցին մի շարք նորարարական գործարքային մեխանիզմներ՝
Մոդելային վաճառք և գնում – Միատարր ապրանքի (օրինակ՝ հացահատիկի) ամբողջ խմբաքանակի փոխարեն գնորդին նախ ցուցադրվում էր դրա միայն մի մասը։ Ամբողջական խմբաքանակը ստացվում էր բորսայի պահեստից կամ անմիջապես նավահանգստում։ Այս մեխանիզմը թույլ էր տալիս ավելի արագ և հուսալի առևտուր կատարել։
Հրատապ գործարքներ (ֆյուչերսներ) – Սկզբնական շրջանում դրանք պայմանավորված էին հարկադիր անհրաժեշտությամբ։ Օրինակ, ֆոնդային բորսայի հիմնական ապրանքներից մեկը պղպեղն էր, որը բերվում էր Հնդկաստանից, իսկ նրա առևտրի մենաշնորհը պատկանում էր Պորտուգալիայի թագավորին։ Համեմունքների առևտուրը բարձր շահութաբերություն ուներ (100-200% շահույթ)։ Պորտուգալիայի թագավորը մշտապես ֆինանսների կարիք ուներ, և Անտվերպենում արագ զարգացավ այն պրակտիկան, երբ վաճառականները կանխավճար էին կատարում բեռի համար, նույնիսկ այն դեպքում, երբ նավատորմը դեռ ճանապարհին էր։
